Vrijednost oslobađanja
od ropstva
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( أَيُّمَا امْرِئٍ مُسْلِمٍ أَعْتَقَ اِمْرَأً مُسْلِماً, اِسْتَنْقَذ َ اَللَّهُ بِكُلِّ عُضْوٍ مِنْهُ عُضْوًا مِنْهُ مِنَ النَّارِ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
(1373) Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: 'Koji god čovjek musliman oslobodi ropstva čovjeka muslimana, Allah će za svaki njegov organ izbaviti njegov organ iz Vatre.'“ Muttefekun alejhi[1].
وَلِلتِّرْمِذِيِّ وَصَحَّحَهُ; عَنْ أَبِي أُمَامَةَ: (( وَأَيُّمَا امْرِئٍ مُسْلِمٍ أَعْتَقَ اِمْرَأَتَيْنِ مُسْلِمَتَيْنِ, كَانَتَا فِكَاكَهُ مِنَ النَّارِ )). وَلِأَبِي دَاوُدَ: مِنْ حَدِيثِ كَعْبِ بْنِ مُرَّةَ: (( وَأَيُّمَا اِمْرَأَةٍ أَعْتَقَتْ اِمْرَأَةً مُسْلِمَةً, كَانَتْ فِكَاكَهَا مِنْ اَلنَّارِ )).
A kod Tirmizija, hadis koji on ocjenjuje sahihom od Ebu Umame, radijallahu anhu: „I koji god čovjek musliman oslobodi od ropstva dvije žene muslimanke, one će mu biti otkupnina od Vatre.“ [2] Kod Ebu Davuda u hadisu Ka'ba b. Murre, radijallahu anhu, stoji: „I koja god žena muslimanka oslobodi ženu muslimanku ropstva, ona će joj biti otkupnina od Vatre.“ [3]
وَعَنْ أَبِي ذَرٍّ ت قَالَ: سَأَلْتُ اَلنَّبِيَّ ق أَيُّ اَلْعَمَلِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: (( إِيمَانٌ بِاَللَّهِ, وَجِهَادٌ فِي سَبِيلِهِ )). قُلْتُ: فَأَيُّ اَلرِّقَابِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: (( أَعْلَاهَ ا ثَمَنًا, وَأَنْفَسُهَا عِنْدَ أَهْلِهَا )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
(1374) Prenosi se od Ebu Zerra, radijallahu anhu, da je rekao: „Pitao sam Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem: 'Koje je najbolje djelo?' Rekao je: 'Vjerovanje u Allaha i džihad na Njegovom putu.' Rekao sam: 'A koje je oslobađanje od ropstva najbolje?' Rekao je: „Najskuplje i najcjenjenije kod njegovih vlasnika.'“ Muttefekun alejhi[4].
وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( مَنْ أَعْتَقَ شِرْكًا لَهُ فِي عَبْدٍ, فَكَانَ لَهُ مَالٌ يَبْلُغُ ثَمَنَ اَلْعَبْدِ, قُوِّمَ قِيمَةَ عَدْلٍ, فَأَعْطَى شُرَكَاءَهُ حِصَصَهُمْ, وَعَتَقَ عَلَيْهِ اَلْعَبْدُ, وَإِلَّا فَقَدْ عَتَقَ مِنْهُ مَا عَتَقَ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْه.
(1375) Prenosi se od Ibn Omera, radijallahu anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: 'Ko oslobodi od ropstva svoj udio u robu (slugi), a bude imao imetka koji doseže vrijednost roba, odredit će se vrijednost roba pravedno, pa će dati svojim ortacima njihove dijelove, a rob će biti oslobođen od njega. A ako ne (bude imao dovoljno imetka), onda je od roba oslobođeno ono što je oslobođeno.'“ Muttefekun alejhi[5].
وَلَهُمَا: عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت: (( وَإِلَّا قُوِّمَ عَلَيْهِ, وَاسْتُسْعِيَ غَيْرَ مَشْقُوقٍ عَلَيْهِ )). وَقِيلَ: إِنَّ اَلسِّعَايَةَ مُدْرَجَةٌ فِي اَلْخَبَر.
(1376) Njih dvojica također prenose od Ebu Hurejre, radijallahu anhu: „...a ako ne, odredit će se vrijednost njemu (robu) i dat će mu se da se iskupi radom, bez otežavanja.“ [6]
Rečeno je: „Rad za slobodu je mudredž.“
وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( لَا يَجْزِي وَلَدٌ وَالِدَهُ, إِلَّا أَنْ يَجِدَهُ مَمْلُوكًا فَيُعْتِقَهُ )). رَوَاهُ مُسْلِم.
(1377) Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: 'Neće se odužiti dijete svome roditelju osim ako ga nađe u ropstvu, pa ga kupi i oslobodi.'“ Prenosi Muslim[7].
وَعَنْ سَمُرَةَ ت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق قَالَ: (( مَنْ مَلَكَ ذَا رَحِمٍ مَحْرَمٍ, فَهُوَ حُرٌّ )). رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَالْأَرْبَعَةُ. وَرَجَّحَ جَمْعٌ مِنَ الْحُفَّاظِ أَنَّهُ مَوْقُوف.
(1378) Prenosi se od Semure b. Džunduba, radijallahu anhu, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko postane vlasnik nekoga ko mu je rod i mahrem, taj je slobodan.“ Prenose Ahmed i četvorica[8], a dio hafiza smatra prioritetnijim da je mevkuf.
وَعَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا; أَنَّ رَجُلاً أَعْتَقَ سِتَّةً مَمْلُوكِينَ لَهُ, عِنْدَ مَوْتِهِ, لَمْ يَكُنْ لَهُ مَالٌ غَيْرَهُمْ, فَدَعَا بِهِمْ رَسُولُ اَللَّهِ ق فَجَزَّأَهُمْ أَثْلَاثًا, ثُمَّ أَقْرَعَ بَيْنَهُمْ, فَأَعْتَقَ اِثْنَيْنِ, وَأَرَقَّ أَرْبَعَةً, وَقَالَ لَهُ قَوْلاً شَدِيدًا. رَوَاهُ مُسْلِم ٌ.
(1379) Prenosi se od Imrana b. Husajna, radijallahu anhu, da je jedan čovjek oslobodio šest robova na samrti, a nije imao drugog imetka osim njih, pa ih je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, pozvao, pa ih je podijelio u tri skupine, pa im je dao da izvlače, pa je dva oslobodio, a četvoricu ostavio u ropstvu, i rekao je teške riječi (onome čovjeku). Prenosi Muslim[9].
وَعَنْ سَفِينَةَ ت قَالَ: كُنْتُ مَمْلُوكًا لِأُمِّ سَلَمَةَ فَقَالَتْ: أُعْتِقُكَ, وَأَشْتَرِطُ عَلَيْكَ أَنْ تَخْدِمَ رَسُولَ اَللَّهِ ق مَا عِشْتَ. رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَأَبُو دَاوُدَ, وَالنَّسَائِيُّ, وَالْحَاكِمُ.
(1380) Prenosi se od Sefine, radijallahu anhu, da je rekao: „Bio sam rob Ummu Seleme, pa je rekla: 'Oslobađam te od ropstva i uvjetujem ti da služiš Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, dok si živ.'“ Bilježe Ahmed, Ebu Davud, Nesai i Hakim[10].
وَعَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهَا; أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ ق قَالَ: (( إِنَّمَا اَلْوَلَاءُ لِمَنْ أَعْتَقَ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ فِي حَدِيث.
(1381) Prenosi se od Aiše, radijallahu anha, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Vela' (nasljeđivanje oslobođenog roba ili njegovih nasljednika ako nema 'asaba, tj. muških nasljednika s očeve strane) pripada onome ko oslobodi roba.“ Muttefekun alejhi, kao dio dužeg hadisa. [11]
وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( اَلْوَلَاءُ لُحْمَةٌ كَلُحْمَةِ اَلنَّسَبِ, لَا يُبَاعُ وَلَا يُوهَبُ )). رَوَاهُ اَلشَّافِعِيُّ, وَصَحَّحَهُ اِبْنُ حِبَّانَ, وَالْحَاكِم ُ وَأَصْلُهُ فِي "اَلصَّحِيحَيْنِ" بِغَيْرِ هَذَا اَللَّفْظ.
(1382) Prenosi se od Ibn Omera, radijallahu anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: „Vela' je veza kao i krvna veza, ne kupuje se, niti poklanja.'“ Prenosi Šafija, a sahihom ga ocjenjuju Ibn Hibban i Hakim [12], a osnova mu je u dva Sahiha, po drugačijem citatu. [13]
عَنْ جَابِرٍ ت أَنَّ رَجُلًا مِنْ اَلْأَنْصَارِ أَعْتَقَ غُلَامًا لَهُ عَنْ دُبُرٍ, لَمْ يَكُنْ لَهُ مَالٌ غَيْرُهُ, فَبَلَغَ ذَلِكَ اَلنَّبِيَّ ق. فَقَالَ: (( مَنْ يَشْتَرِيهِ مِنِّي؟ )) فَاشْتَرَاهُ نُعَيْمُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بِثَمَانِمَائَةِ دِرْهَمٍ. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
(1383) Prenosi se od Džabira, radijallahu anhu, da je neki ensarija oslobodio dječaka mudebberen (tj. učinio ga slobodnim nakon njegove smrti), a nije imao drugog imetka osim njega, pa je to došlo do Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, pa je rekao: „Ko će ga kupiti od mene?“ Pa ga je kupio Nu'ajm b. Abdullah za osam stotina dirhema. Muttefekun alejhi[16].
وَفِي لَفْظٍ لِلْبُخَارِيِّ: فَاحْتَاج. وَفِي رِوَايَةٍ لِلنَّسَائِيِّ: وَكَانَ عَلَيْهِ دَيْنٌ, فَبَاعَهُ بِثَمَانِمَائَةِ دِرْهَمٍ, فَأَعْطَاهُ وَقَالَ: (( اِقْضِ دَيْنَكَ )).
U citatu kod Buharije stoji: „...pa je bio u potrebi...“[17] U rivajetu kod Nesaija stoji: „Imao je duga, pa ga je prodao za osamsto dirhema, pa mu ih je dao i rekao: 'Vrati dug.'“ [18]
وَعَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ, عَنْ أَبِيهِ, عَنْ جَدِّهِ, عَنْ اَلنَّبِيِّ ق قَالَ: (( اَلْمُكَاتَبُ عَبْدٌ مَا بَقِيَ عَلَيْهِ مِنْ مُكَاتَبَتِهِ دِرْهَمٌ )).
أَخْرَجَهُ أَبُو دَاوُدَ بِإِسْنَادٍ حَسَن ٍ وَأَصْلُهُ عِنْدَ أَحْمَدَ, وَالثَّلَاثَةِ, وَصَحَّحَهُ اَلْحَاكِم.
(1384) Prenosi se od Amra b. Šu'ajba, od njegovog oca, od njegovog djeda, od Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, da je rekao: „Mukateb je rob dok ostane od njegove mukātebe dirhem.“ Bilježe Ebu Davud sa dobrim senedom[19], a osnova mu je kod Ahmeda i trojice, a sahihom ga smatra Hakim[20].
وَعَنْ أَُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( إِذَا كَانَ لِإِحْدَاكُنَّ مُكَاتَبٌ, وَكَانَ عِنْدَهُ مَا يُؤَدِّي, فَلْتَحْتَجِبْ مِنْهُ )). رَوَاهُ اَلْخَمْسَة وَصَحَّحَهُ اَلتِّرْمِذِيّ.
(1385) Prenosi se od Ummu Seleme, radijallahu anha, da je rekla: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: 'Kada jedna od vas bude imala mukateba, a kod njega bude bilo onoliko koliko će ispuniti (visinu mukātebe), neka se zastre od njega.'“ Prenose Ahmed i četvorica, a sahihom ga ocjenjuje Tirmizi[21].
وَعَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق قَالَ: (( يُودَى اَلْمُكَاتَبُ بِقَدْرِ مَا عَتَقَ مِنْهُ دِيَةَ اَلْحُرِّ, وَبِقَدْرِ مَا رَقَّ مِنْهُ دِيَةَ اَلْعَبْدِ )). رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَأَبُو دَاوُدَ, وَالنَّسَائِيّ.
(1386) Prenosi se od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Za mukateba se plaća krvarina slobodnog u onoj mjeri koliko se oslobodio, a krvarina roba u onoj mjeri koliko je ostao rob.“ Prenose Ahmed, Ebu Davud i Nesai[22].
وَعَنْ عَمْرِو بْنِ اَلْحَارِثِ أَخِي جُوَيْرِيَةَ أُمِّ اَلْمُؤْمِنِينَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: مَا تَرَكَ رَسُولُ اَللَّهِ ق عِنْدَ مَوْتِهِ دِرْهَمًا, وَلَا دِينَارًا, وَلَا عَبْدًا, وَلَا أَمَةً, وَلَا شَيْئًا, إِلَّا بَغْلَتَهُ اَلْبَيْضَاءَ, وَسِلَاحَهُ, وَأَرْضًا جَعَلَهَا صَدَقَةً. رَوَاهُ اَلْبُخَارِيُّ.
(1387) Prenosi se od Amra b. El-Harisa, brata Džuvejrije, majke vjernika radijallahu anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nije ostavio iza svoje smrti ni dirhema, ni dinara, ni roba, ni robinju, niti išta osim svoje bijele mazge, oružja i zemlje koju je učinio sadakom.“ Prenosi Buharija[23].
وَعَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( أَيُّمَا أَمَةٍ وَلَدَتْ مِنْ سَيِّدِهَا, فَهِيَ حُرَّةٌ بَعْدَ مَوْتِهِ )). أَخْرَجَهُ اِبْنُ مَاجَهْ, وَالْحَاكِمُ بِإِسْنَادٍ ضَعِيف. وَرَجَّحَ جَمَاعَةٌ وَقْفَهُ عَلَى عُمَرَ.
(1388) Prenosi se od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: 'Koja god robinja rodi (dijete) svome vlasniku, ona je slobodna poslije njegove smrti.'“ Bilježe Ibn Madže i Hakim sa slabim senedom[24], a dio smatra prioritetnijim da je mevkuf kod Omera, radijallahu anhu.
وَعَنْ سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ ت أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ ق قَالَ: (( مَنْ أَعَانَ مُجَاهِدًا فِي سَبِيلِ اَللَّهِ, أَوْ غَارِمًا فِي عُسْرَتِهِ, أَوْ مُكَاتَبًا فِي رَقَبَتِهِ, أَظَلَّهُ اَللَّهُ يَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ )). رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَصَحَّحَهُ اَلْحَاكِم.
(1389) Prenosi se od Sehla b. Hunejfa, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko pomogne mudžahida na Allahovom putu, ili zaduženog u teškoći, ili mukāteba u njegovom oslobađanju od ropstva, Allah će ga staviti u hlad na dan kada ne bude hlada osim Njegovog hlada.“ Prenosi Ahmed, a sahihom ga ocjenjuje Hakim[25].
[1] Sahih. Buharija (2517), Muslim (1509).
[2] Sahih. Tirmizi (1547).
[3] Makbul. Ebu Davud (3967).
[4] Sahih. Buharija (2518), Muslim (84).
[5] Sahih. Buharija (2522), Muslim (1501).
[6] Sahih. Buharija (2527), Muslim (1503).
[7] Sahih. Muslim (1510).
[8] Mevkuf. Ahmed (5/15 i 20), Ebu Davud (3949), Tirmizi (1365), Nesai u „El-Kubra” (3/173), Ibn Madže (2524). Tirmizi je rekao: „Po njemu se radi kod islamskih učenjaka.“ Svjedoči mu hadis merfu'u od Ibn Omera sa vjerodostojnim lancem prenosilaca, a bilježe ga Ibn Madže (2525) i Ibnul-Džarud (972).
[9] Sahih. Muslim (1668).
[10] Hasen. Ahmed (5/221), Ebu Davud (3932), Nesai u „El-Kubra“ (3/190-191), Hakim (2/213-214). Albani je rekao: „Lanac prenosilaca je dobar.“
[11] Sahih. Buharija (2168), Muslim (1504).
[12] Sahih. Šafija (1232), Ibn Hibban (4929), Hakim (4/231).
[13] Sahih. Buharija (6756), Muslim (1506).
[14] To je rob čije je oslobađanje vezano za smrt njegovog vlasnika.
[15] To je rob koji za svoje oslobađanje daje imetak ili nešto slično njegovom vlasniku.
[16] Sahih. Buharija (6716), Muslim (997).
[17] Sahih. Buharija (2141).
[18] Nesai (8/246).
[19] Ebu Davud (3926). Lanac prenosilaca je dobar.
[20] Ahmed (2/178, 206, 209), Ebu Davud (3927) Nesai u „El-Kubra“ (3/197), Tirmizi (1260), Ibn Madže (2519), Hakim (2/218).
[21] Ahmed (6/289, 308, 311), Ebu Davud (3928), Nesai u „El-Kubra“(3/198), Tirmizi (1261), Ibn Madže (2520). Učenjaci hadisa su se razišli oko vjerodostojnosti ovoga hadisa pa ga pojedini smatraju vjerodostojnim, dok mu drugi navode mahanu. Praksa majki vjernika je suprotna tekstu hadisa, što bi moglo da ukaže na njegovu slabost.
[22] Hasen. Ahmed (1/222-223, 226, 260), Ebu Davud (4581), Nesai (8/46). Hakim kaže da je po uvjetima Buharije i s njim se slaže i Zehebi. Međutim, Ibn Abdil-Hadi kaže: „Hadis je osporen.“ Munziri ukazuje na to pa kaže da je hadis mursel. Ali, hadis se bilježi i kao spojen.
[23] Sahih. Buharija (2739).
[24] Mevkuf. Ibn Madže (2515), Hakim (2/19). Hakim ga je ocijenio vjerodostojnim, ali mu se Zehebi usprotivio spominjući da je u lancu prenosilaca Husejn b. Abdullah el-Hašimi koji je mnogo slab. Skupina učenjaka tvrdi da su to riječi Omera, radijallahu anhu. Ibn Hadžer u „Telhisu“ kaže: „Ispravno je da su to riječi Ibn Omera“, a zatim je spomenuo sve merfu'u verzije i slabosti u njima.
[25] Hasen. Ahmed (3/487), Hakim (2/89). El-Munavi ga je ocijenio dobrim. Hakim bilježi hadis drugim putem čiji je lanac prenosilaca dobar.
What can my enemies do to me? My Paradise is in my heart, it is with me wherever I go. To imprison me is to provide me with seclusion, to send me to exile is to send me away in the path of Allah and to kill me is to make me a martyr. (Ibn Taymeeyah)
ponedjeljak, 10. siječnja 2011.
0 komentari